Αρχική » Βιταμίνης D: Ο ρόλος της στην υγεία μας | Αναλυτικός οδηγός
Υγεία

Βιταμίνης D: Ο ρόλος της στην υγεία μας | Αναλυτικός οδηγός

Τι είναι η βιταμίνη D;

Η βιταμίνη D ή αλλιώς η βιταμίνη του ήλιου, είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη η οποία είναι πολύ σημαντική για τον ανθρώπινο οργανισμό και την καλή λειτουργία του σώματος. Η έλλειψη της αφορά περίπου το 13% του παγκόσμιου πληθυσμού. Υπάρχουν πέντε είδη βιταμίνης D, ωστόσο οι δύο πιο σημαντικές για τον ανθρώπινο οργανισμό, είναι η βιταμίνη D2 ή αλλιώς (έργοκαλσιφερόλη), η οποία προσλαμβάνεται από φυτικά προϊόντα όπως λαχανικά, μανιτάρια και μαγιά. Καθώς επίσης και η βιταμίνη D3 (χοληκαλσιφερόλη), η οποία προσλαμβάνεται από τις ζωικές τροφές. Η βιταμίνη D μπορεί να παραχθεί στον οργανισμό με δύο τρόπους. (1) 
Α) Μέσω της ακτινοβολίας του ηλίου στο δέρμα μας
Β) Μέσω των τροφών που προσλαμβάνει ο οργανισμός μας (2)

Σε ποιες τροφές βρίσκεται η βιταμίνη D;

  • Στα ψάρια με πολλά λιπαρά (σολομός, τόνος, σαρδέλα, σκουμπρί και ρέγκα, μπακαλιάρο, πέστροφα)
  • Αυγά
  • Βοδινό συκώτι
  • Μουρουνέλαιο
  • Μανιτάρια
  • Μαγιά
  • Στρείδια
  • Γαρίδες
  • Σε επιλεγμένα δημητριακά
  • Σε επιλεγμένο χυμό πορτοκάλι
  • Σε επιλεγμένο γιαούρτι (3), (4), (5), (16)

Την πιο ξεχωριστή περίπτωση στην λίστα την έχουν τα μανιτάρια, τα οποία καθιστούν μια έξοχη επιλογή για τους vegan. Ο λόγος είναι διότι μπορούν να συνθέσουν από μόνα τους βιταμίνη D, όταν εκτίθενται σε ηλιακή ακτινοβολία. Τα μανιτάρια με την μεγαλύτερη ποσότητα σε βιταμίνη D είναι τα άγρια μανιτάρια τα οποία θέλουν προσοχή στην επιλογή τους, διότι μπορεί να είναι δηλητηριώδη. Για αυτούς που δεν είναι λάτρεις των άγριων μανιταριών, μπορούν να επιλέξουν οποιοδήποτε άλλο είδος, αρκεί να έχει μεγαλώσει με ηλιακή ακτινοβολία. (6), (7)

Ποια είναι τα οφέλη της βιταμίνης D;

  • Ρυθμίζει την ποσότητα του ασβεστίου στο σώμα
  • Ρυθμίζει την ποσότητα του φωσφόρου στο σώμα
  • Είναι απαραίτητη για την σωστή λειτουργία και διατήρηση των δοντιών
  • Είναι απαραίτητη για την σωστή λειτουργία και διατήρηση των μυών
  • Είναι απαραίτητη για την σωστή λειτουργία και διατήρηση των οστών
  • Διευκολύνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
  • Μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης γρίπης
  • Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιοπάθειας 
  • Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης σκλήρυνση κατά πλάκας
  • Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2
  • Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας και της νόσου Alzheimer
  • Μειώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης
  • Βοηθά στην απώλεια βάρους
  • Βοηθά στην αύξηση της μυϊκής δύναμης 
  • Αποτρέπει την εμφάνιση καρκίνου (8), (9), (10) (11), (12), (13), (14), (15), (19), (20), (21), (22), (23)

 

 

Ποια άτομα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έλλειψης βιταμίνης D;

  • Άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα όπως άτομα της μαύρης φυλής, όπως επίσης και της κίτρινης φυλής
  • Άτομα που καλύπτουν πλήρως το δέρμα τους με ρούχα λόγω κάποιων θρησκευτικών ή πολιτιστικών πεποιθήσεων της χώρας τους, όπως μοναχές και μουσουλμάνες
  • Άτομα που είναι περιορισμένα στην κατοικία τους, λόγω κάποιας πάθησης ή κάποιας αναπηρίας, όπως ηλικιωμένα άτομα 
  • Άτομα που αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο, λόγω αισθητικής ή θεμάτων υγείας.
  • Άτομα που εργάζονται σε χώρους με ελάχιστη ή καθόλου έκθεση στον ήλιο, όπως νυχτοφύλακες και υπάλληλοι γραφείου
  • Άτομα που κατοικούν σε Μεσογειακές χώρες όπως Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, λόγω της ελλιπής κατανάλωσης λιπαρών τροφών, διότι το περισσότερο λίπος της διατροφής προέρχεται από το ελαιόλαδο (17), (18)

Επίσης η Ελλάδα είναι μια χώρα όπου ο πληθυσμός της συχνά πλήττεται από έλλειψη βιταμίνης D και ο λόγος εκτός του φαγητού όπου προ είπαμε είναι το επί το πλείστον σκουρόχρωμο δέρμα και η ανεπαρκής πρόσληψη ηλιακής ενέργειας ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες στις βόρειες περιοχές τις χώρας, λόγω της γεωγραφικής της διαμόρφωσης (24)

Τι μπορεί να προκαλέσει η έλλειψη της βιταμίνης D από τον οργανισμό;

Εάν το σώμα μας δεν προσλαμβάνει την κατάλληλη ποσότητα βιταμίνης D τότε μπορεί να υπάρξουν προβλήματα στην υγεία μας. Τα προβλήματα αυτά αφορούν τα κόκαλα και απασχολούν τόσο τους ενήλικες, όσο και τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Στα παιδιά το πρόβλημα που δημιουργείται είναι η ραχίτιδα. Στους ηλικιωμένους είναι η οστεοπόρωση. Και τέλος στους ενήλικες είναι η οστεομαλακία.

Τι είναι η ραχίτιδα; 

Είναι μια σκελετική διαταραχή, η οποία προκαλείται σε παιδιά 6 έως 36 μηνών, όταν τα επίπεδα της βιταμίνης D στον οργανισμό είναι χαμηλά. Αυτό προκαλεί την ελλιπή αποθήκευση ασβεστίου και φωσφόρου στο σώμα. Όταν συμβαίνει αυτό για να μπορέσει ο οργανισμός μας να λειτουργήσει, τραβάει ασβέστιο και φώσφορο από τα οστά, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά με ραχίτιδα να παρουσιάζουν συχνά ελλιπή ανάπτυξη, μαλακά και εύθραυστα κόκαλα καθώς και σκελετικές παραμορφώσεις. Ακόμα κάποιοι από τους λόγους που μπορεί ένα παιδί να αναπτύξει ραχίτιδα είναι:

  • Κληρονομικοί παράγοντες
  • Χορτοφαγική διατροφή
  • Απουσία γαλακτοκομικών προϊόντων από τη διατροφή τους (25)

Τι είναι η οστεομαλακία;

Είναι η αποδυνάμωση των οστών, καθώς επίσης και η αδυναμία του οργανισμού, να δημιουργήσει και να σχηματίσει τα οστά. Η βασική αιτία όπως και στην ραχίτιδα είναι η έλλειψη βιταμίνης D από τον οργανισμό. Άλλες αιτίες είναι η έλλειψη φωσφόρου από τον οργανισμό η οποία μπορεί να οφείλεται σε δίαιτα που δεν περιλαμβάνει φώσφορο καθώς επίσης και η θεραπεία για επιληπτικές κρίσεις με ουσίες όπως η φαινυτοΐνη και η φαινοβαρβιτάλη.

Τι είναι η οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση προέρχεται από την λατινική λέξη “porous bones”. Στο εσωτερικό των οστών η προκαλεί αδυναμία των οστών και μείωση της πυκνότητας τους, ενώ στο εξωτερικό προκαλεί αδυναμία και λέπτυνση της στοιβάδας του οστού. Η οστεοπόρωση είναι αρκετά συχνή σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και ιδιαίτερα σε γυναίκες και προκαλεί πολύ συχνά και σοβαρά κατάγματα. (26), (27)

Ποιες καταστάσεις προκαλούν αδυναμία απορρόφησης της βιταμίνης D;

Κάποιες από τις καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν αδυναμία στην απορρόφηση της βιταμίνης D είναι:

  • Διαταραχές των νεφρών και του ήπατος, οι οποίες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο μεταβολίζεται η βιταμίνη D από τον οργανισμό
  • Κάποια είδη καρκίνων, που επηρεάζουν την διαδικασία επεξεργασίας της βιταμίνης D
  • Ορισμένες κοιλιακές παθήσεις, οι οποίες επηρεάζουν τις εσωτερικές στοιβάδες των εντέρων, με αποτέλεσμα την αδυναμία απορρόφησης της βιταμίνης D από τον οργανισμό

Πόση ποσότητα βιταμίνης D χρειαζόμαστε;

Σύμφωνα με το Institute of Food and Agricultural Sciences, υπάρχουν νέες κατευθυντήριες οδηγίες για τον (IU) δείκτη. Ο (IU), είναι ο επίσημος δείκτης μέτρησης των ποσοστών των βιταμινών και των φαρμάκων στον ανθρώπινο σώμα, καθώς επίσης βοηθάει στην αναγνώριση της σωστής δοσολογίας, της τοξικότητα καθώς επίσης και της ανεπάρκεια. Για την βιταμίνη D τα ποσοστά είναι:

  • 600 IU για παιδιά και εφήβους
  • 600 IU για ενήλικες έως 70 ετών
  • 800 IU για ενήλικες άνω των 70 ετών (28), (29)

Τι συμβαίνει στην υπερβολική δόση βιταμίνης D;

Η βιταμίνη D μπορεί να γίνει επιβλαβής για τον οργανισμό πολύ σπάνια και μόνο όταν χορηγείται σε μεγάλες ποσότητες και για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Τα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει η υπερδοσολογία είναι: 

  • Υπνηλία
  • Σύγχυση
  • Δυσκοιλιότητα
  • Υψηλή αρτηριακή πίεση
  • Έμετο
  • Κοιλιακό άλγος (30), (31)

Ποια είναι τα οφέλη της βιταμίνη D στον κορωνοϊό (COVID-19);

Η ασυνήθιστη μεγάλη παραμονή μας στα σπίτια λόγω του ιού, έχει σαν αποτέλεσμα την ελλιπή πρόσληψη βιταμίνης D από τον ήλιο, όπου είναι και η σημαντικότερη πηγή ανάπτυξης της βιταμίνης στον οργανισμό μας. Όπως προ είπαμε η έλλειψη της βιταμίνης από τον οργανισμό προκαλεί σοβαρές επιπλοκές στο μυοσκελετικό μας σύστημα σε οποιαδήποτε ηλικία. Ακόμα φαίνεται πως βοηθά σε σοβαρές παθήσεις όπως η παχυσαρκία, οι καρδιακές νόσοι, ο καρκίνος, και η γρίπη, τα οποία αποτελούν υποκείμενα νοσήματα στους ανθρώπους που νοσούν από τον κορωνοϊό και που τελικά προκαλεί τον θάνατο σε κάποιους από αυτούς. Ακόμα όπως προ είπαμε παίζει σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο είναι υπεύθυνο για να μείνουμε υγιείς. Μέχρι στιγμής δεν έχει αποδειχθεί πλήρως ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της βιταμίνη D στον κορωνοϊό, ωστόσο φαίνεται ότι η έλλειψη της βοηθά στην επιδείνωση της κατάστασης του ασθενή διότι όπως προ είπαμε η έλλειψη της έχει ως αποτέλεσμα σοβαρές επιπλοκές στην υγεία μας, οι οποίες αποτελούν υποκείμενα νοσήματα. Ωστόσο σημαντικές έρευνες έχουν διεξαχθεί:

  1. Βάση έρευνας που πραγματοποιήθηκε στο University of Hohenheim, έδειξε ότι αρκετές μη μεταδοτικές ασθένειες όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτης, καρδιαγγειακές παθήσεις, σχετίζονται με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Όπου έχει ως αποτέλεσμα οι παθήσεις αυτές, μαζί με τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης να αυξάνουν τον κίνδυνο του κορωνοϊού. (32)
  2. Η έρευνα αυτή είχε να κάνει με την μείωση του κινδύνου λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος σε σχέση με τον κορωνοϊό, και πως τα συμπληρώματα της βιταμίνης D μπορούν να μειώσουν την επικινδυνότητα. Η έρευνα αυτή βασίστηκε στις καθελικιδίνες και σε άλλους αμυντικούς μηχανισμούς, με σκοπό να μειώσουν τα ποσοστά αντιγραφής του ιού, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι συγκεντρώσεις φλεγμονωδών κυτοκινών, όπου είναι υπεύθυνες για την πρόκληση πνευμονίας. Τα στοιχεία της μελέτης έδειξαν ότι η έλλειψη βιταμίνης D συμβάλει στο σύνδρομο οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας. Σε κάποιούς ανθρώπους υπήρξε μείωση του κινδύνου για θάνατο από κορωνοϊό, μέσω τις χρήσης συμπληρωμάτων βιταμίνης D, ωστόσο σε κάποιους άλλους δεν υπήρξε. Σε αυτούς που υπήρξε μείωση η έρευνα έγινε τον χειμώνα, όπου οι συγκεντρώσεις στο σώμα μας από 25-υδροξυβιταμίνη D είναι χαμηλότερες, σε σχέση με τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου οι συγκεντρώσεις είναι υψηλότερες άρα και τα κρούσματα λιγότερα. (33)
  3. Η έρευνα αυτή αποφάσισε να πάρει στοιχεία από ολόκληρη την Ευρώπη με σκοπό της διαπίστωσης της σχέση του κορωνοϊού και της βιταμίνης D. Η έρευνα μάζεψε στοιχεία από το European Credit Transfer and Accumulation System (ECTS), τα οποία δημοσιευτήκαν στο European Journal of Endocrinology. Τα δεδομένα αυτά αναφέρονταν και σε άντρες και σε γυναίκες ηλικιακής ομάδας 40-65. Ακόμα στοιχεία για τον ακριβή αριθμό θανάτων από τις 11 Μαΐου έως τις 14 Ιουνίου πάρθηκαν από το John Hopkins University of Medicine Coronavirus Resource Center. Τέλος τα δημογραφικά στοιχεία των πολιτών πάρθηκαν από τη CIA World Factbook. Οι χώρες που πληρούσαν τα δεδομένα ήταν οι εξής 10: Ηνωμένο βασίλειο, Γαλλία, Ιρλανδία, Εσθονία, Φιλανδία, Νορβηγία, Γερμανία, Δανία, Βέλγιο, Ολλανδία. Σε αυτούς τους λαούς βρέθηκε ότι η σοβαρή ανεπάρκεια της βιταμίνης D, όπου ορίζεται ως 25-υδροξυβιταμίνη D ή και λιγότερο, είχε συσχέτιση με ποσοστό θανάτου από τον κορωνοϊό ανά εκατομμύριο άτομα. Επίσης βρέθηκε ότι το 58% της θνησιμότητας από κορωνοϊό, μπορεί να εξηγηθεί από τη σοβαρή έλλειψη βιταμίνης D. Τέλος οι ερευνητές λένε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι εάν τα ποσοστά της βιταμίνης D στου ήδη ασθενείς φτιαχτούν θα μειωθεί ο κίνδυνος θανάτου ούτε ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D αυξάνουν το ποσοστό θνητότητας από τον κορωνοϊό. (34)
  4. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει φανεί ότι το ποσοστό θνητότητας από κορωνοϊό μεταξύ μαύρων και ισπανόφωνων είναι υψηλότερο σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, όπως επίσης είναι αποδεδειγμένο ότι οι άνθρωποι που έχουν σκουρόχρωμη επιδερμίδα έχουν λιγότερα ποσοστά βιταμίνης D. (17) 

 
Πηγή boro.gr

Recent Comments