Το βιώνουμε έντονα στην εποχή μας: Η τέχνη έχοντας χάσει τη μεταφυσική της άλω γίνεται ή εξυπνακίστικη, ή μελαγχολικά διακοσμητική. Αφού δεν μπορεί να μιλήσει για τον κόσμο, να αναλάβει την ευθύνη του κόσμου, μιλάει ανέμπνευστα για τον εαυτό της. Κι όμως… Ο πιο ουσιαστικός σκοπός της τέχνης είναι να λειτουργήσει σαν το τετράγωνο έξω από το σκάκι όπως έγραφε ο Νίκος Καρούζος. Δηλαδή να γεμίσει το χάσμα ανάμεσα στα πράγματα και τη σημασία τους, να καλύψει το κενό ανάμεσα στο φαίνεσθαι και το είναι, να συμφιλιώσει την εικόνα και το νόημα και να μας κάνει λίγο πιο αναπαυτικά δυστυχισμένους (πάλι ο Καρούζος). Το βιώνουμε δραματικά στις μέρες μας: Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό από όλα τα ζώα που πρόδωσε τη φύση του και η ιστορία είναι ο τρόπος του για να τιμωρείται. Ο πολιτισμός του είναι συνδεδεμένος απόλυτα με την ευχαρίστηση – κάθε είδους – αλλά και την απόκτηση του επιπλέον προς οτιδήποτε αναγκαίο. Θα έλεγα με την ανάγκη του περιττού – κάθε μορφής. Ήδη από το ωμό στο ψημένο όπως περιοδολογεί τα βήματα της πολιτιστικής εξέλιξης ο Λεβί Στρως, δομείται η αρχή της ηδονής. Η αναζήτηση, με άλλα λόγια, της όλο και μεγαλύτερης ευχαρίστησης μέσα απ’ το ξύπνημα των αισθήσεων. Η οποία με τη σειρά της δημιουργεί τις συγκρούσεις, τις διεκδικήσεις, τις επεκτάσεις, τις διακινδυνεύσεις, τις τάξεις, τις εξουσίες. Η αγέλη γίνεται κοινωνία. Και η κοινωνία θεωρεί τη φύση τη μέγιστη ανταμοιβή της. Καταστροφή! Αφού πολιτισμός εν τέλει σημαίνει, τουλάχιστον στην τεχνική εκδοχή του, την μετατροπή της φύσης σε προϊόν αναλώσιμο. Ε, λοιπόν η τέχνη δεν βολεύεται μέσα σε ιδεολογικούς ή τεχνοκρατικούς ορισμούς. Η τέχνη, μπορεί ακόμη να, αντιστέκεται με απελπισία αλλά και χιούμορ. Και απέναντι στην εργαλειακή εκδοχή της ιστορίας προτάσσει την “ειρωνεία” της. Επιδιώκοντας το κάθε οντολογικό χάσμα να το γεμίσει με κάτι τόσο δυσεύρετο, κάτι εξορισμένο από την εποχή μας: την ομορφιά. Όπως μπορεί να την αντιληφθεί ο καθένας. Στην παρούσα, ομαδική έκθεση, χωρίς να ξεχνάμε πως κάθε συλλογική παρουσίαση, είναι πάνω από όλα μία σύμβαση και ένας συμψηφισμός, φέρνουμε δίπλα-δίπλα παλαιότερους και νεότερους ζωγράφους, παραδοσιακές τεχνικές και νεότερα μέσα ή πειραματισμούς επιδιώκοντας να μην βαρεθεί, να μην πλήξει ο θεατής μας και, ει δυνατόν, να προβληματιστεί δημιουργικά. Αν το επιτύχαμε, θα μας το πείτε εσείς. Τέλος, τα ονόματα που συμμετέχουν, είναι πάνω από όλα φίλες και φίλοι μου, άνθρωποι με τους οποίους έχουμε συμπορευθεί για πολλά χρόνια και τους οποίους και τιμώ και αγαπώ. Και αυτή η έκθεση είναι απλώς ένα οφειλόμενο αντίδωρο.
ΥΓ. Γράφει ο Εμίλ Σιοράν: “Η Ιστορία είναι η ειρωνεία εν εξελίξει*. Οτιδήποτε επιχειρεί ο άνθρωπος στρέφεται εναντίον του. Κάθε πράξη είναι πηγή δυστυχίας επειδή η δράση αντιστρατεύεται την ισορροπία του κόσμου, θέτει ένα σκοπό και προβάλλεται στο γίγνεσθαι. Η παραμικρή κίνηση είναι ολέθρια. Απελευθερώνουμε δυνάμεις που τελικά μας συντρίβουν. Η αληθινή ζωή είναι αυτή που δεν θέτει στόχους. Αυτό συνιστά η ανατολική φιλοσοφία, η οποία έχει συλλάβει ορθά τις αρνητικές επιπτώσεις. Δεν υπάρχει ούτε μία ανακάλυψη που να μην έχει ολέθριες συνέπειες. Ο άνθρωπος θα χαθεί εξαιτίας της μεγαλοφυΐας του. Κάθε δύναμη που απελευθερώνει, τον ζημιώνει. Είναι ένα ζώο που πρόδωσε και η Ιστορία είναι η τιμωρία του.” (Μτφρ. Κωστή Παπαγιώργη)
* Έτσι λεγόταν, δηλαδή “Ιστορία και Ειρωνεία”, η “αποδομητική”, αντισυμβατική έκθεση που είχαμε διοργανώσει με τον Άγγελο Παπαδημητρίου το φθινόπωρο του 2014 στο Μουσείο Βορρέ στην Παιανία.
Add Comment